Du lịch nông nghiệp là gì ?
Du lịch nông nghiệp là một loại hình du lịch tạo ra sản phẩm du lịch phục vụ du khách chủ yếu dựa vào nền tảng của hoạt động sản xuất nông nghiệp với mục tiêu giải trí hoặc giáo dục. Khách du lịch nông nghiệp sẽ được trải nghiệm các hoạt động như tham quan trang trại nuôi trồng các sản phẩm nông nghiệp, thu hoạch trái cây hoặc rau, tìm hiểu về động thực vật hoặc tham gia quá trình sản xuất nông nghiệp.
Du lịch nông nghiệp phải đảm bảo bao gồm 4 yếu tố sự kết hợp giữa ngành du lịch và nông nghiệp, thu hút du khách đến tham quan các hoạt động nông nghiệp, được phát triển để gia tăng thu nhập của người làm nông nghiệp và mang đến trải nghiệm giải trí hoặc giáo dục cho du khách.
Dựa vào các hoạt động chính mà du khách trải nghiệm, du lịch nông nghiệp có thể được chia thành 3 phân khúc chính:
- Kinh doanh nông sản
Kinh doanh nông sản là hoạt động bày bán các sản phẩm nông nghiệp trực tiếp cho du khách ngay tại trang trại, các cửa hàng nông sản hoặc tại chợ địa phương khi có nhiều du khách thích lối sống ở vùng nông thôn và muốn tìm mua các sản phẩm nông nghiệp ngay tại trang trại. Hoạt động buôn bán trực tiếp này rất tiện lợi cho cả du khách và các chủ trang trại, đồng thời còn giúp gia tăng thu nhập cho nông dân, vì vậy, hầu hết tại các trang trại đều triển khai hoạt động bày bán trực tiếp này để có thể cung cấp những nông sản tươi ngon nhất cho người tiêu dùng.
- Trải nghiệm và Giáo dục
Loại hình du lịch nông nghiệp này nhằm mang lại kiến thức cho du khách về nông nghiệp, truyền thống canh tác của vùng nông thôn, quá trình sản xuất và phân phối nông sản, nâng cao nhận thức về sử dụng thực phẩm lành mạnh và bảo tồn môi trường. Du khách tham gia loại hình du lịch nông nghiệp này có thể trải nghiệm các hoạt động thực tế như học cách trồng trọt, chăn nuôi, chế biến nông sản hoặc tham quan trang trại. Loại hình Trải nghiệm và Giáo dục đặc biệt phù hợp với các nhóm trẻ em, học sinh, sinh viên bởi tính giáo dục và kiến thức mà loại hình này mang lại.
- Sự kiện và Giải trí
Sự kiện và Giải trí là loại hình du lịch nông nghiệp chủ yếu mang đến trải nghiệm giải trí cho du khách thông qua các chuyến tham quan hoặc sự kiện được tổ chức tại trang trại hoặc địa phương. Đây là loại hình được ưu chuộng và chiếm thị phần nhiều nhất trong các loại hình du lịch nông nghiệp. Các hoạt động du khách tham gia thường là câu cá, tham quan vườn táo hoặc đồi chè, hái lá chè, lễ hội thu hoạch,…
Vai trò của du lịch nông nghiệp đối với kinh tế – xã hội
Về mặt kinh tế, du lịch nông nghiệp hỗ trợ phát triển kinh tế, tăng thêm nguồn thu ngoại tệ, làm đa dạng về ổn định kinh tế, tăng đầu tư… Về môi trường, góp phần bảo tồn đa dạng sinh thái; làm mới các làng xã, xanh sạch; nâng cao ý thức trách nhiệm với nông nghiệp.
Du lịch gắn với nông nghiệp luôn có sức hút với du khách mang lại nhiều lợi ích cho cả nông nghiệp, du lịch, người dân vùng nông thôn. Sự kết hợp này có thể góp phần đa dạng hóa các hoạt động thương mại, giải quyết các vấn đề đầu ra nông sản. Tour du lịch nông nghiệp còn hỗ trợ tạo việc làm, tăng thu nhập cho người nông dân
Ngoài ra, du lịch nông nghiệp còn mang lại lợi ích về mặt văn hóa xã hội như duy trì và quảng bá lối sống nông thôn, nâng cao nhận thức về các phong tục tập quán và bảo tồn các phương thức canh tác truyền thống mang tính đặc trưng của địa phương.
Tiềm năng phát triển của du lịch nông nghiệp
Xu hướng du lịch xanh đang nhận được sự chú ý nhiều hơn từ du khách cũng như các nhà làm du lịch trong những năm gần đây là một dấu hiệu tốt cho tiềm năng phát triển của du lịch nông nghiệp. Du khách ngày càng mong muốn có những trải nghiệm độc đáo, được tham gia vào việc học hỏi, sáng tạo trong các chuyến đi của mình và đóng góp cho các hoạt động bảo tồn hơn là chỉ nghỉ dưỡng đơn thuần. Do đó, các hình thức du lịch bền vững, các điểm đến và hoạt động thân thiện với môi trường mà du lịch nông nghiệp là một điển hình sẽ có tiềm năng phát triển mạnh mẽ hơn trong tương lai.
Đặc biệt, các khu vực nông thôn, miền núi của tỉnh đều có thế mạnh về thiên nhiên, cảnh quan môi trường, khí hậu, cùng với đó là những nét đẹp về văn hóa, tinh thần của cộng đồng các dân tộc được lưu giữ, phát huy. Đây chính là những tiềm năng sẵn có để phát triển du lịch nông nghiệp, du lịch cộng đồng, sinh thái. Hướng đi này cũng góp phần quan trọng phát huy những giá trị văn hóa địa phương, thúc đẩy phát triển bền vững ngành du lịch của tỉnh, đồng thời giải quyết việc làm, giảm nghèo cho người dân bản địa. Dù vậy, hiện các mô hình du lịch dựa trên khai thác thế mạnh của nông nghiệp hầu hết đang ở dạng tự phát, còn nhỏ lẻ, trùng lặp, chưa có sự đầu tư bài bản, chuyên sâu, nên lượng khách du lịch còn ít.
Với sự cạnh tranh ngày càng lớn trên thị trường du lịch trong và ngoài nước, ngành Du lịch đang đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là sản phẩm du lịch, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường. Vì vậy, việc đầu tư phát triển du lịch nông nghiệp là hết sức cần thiết, góp phần nâng cao chất lượng và tính hấp dẫn của chương trình du lịch, nâng cao đời sống người dân và tạo ra những sản phẩm du lịch đặc sắc để thu hút khách.
Tuy nhiên, về lâu dài cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các sở, ban, ngành của tỉnh, chính quyền các địa phương và sự hưởng ứng tích cực của tổ chức doanh nghiệp du lịch, đơn vị lữ hành, các cơ sở canh tác và cộng đồng dân cư… để các mô hình này mang tính chuyên nghiệp hơn. Qua đó, góp phần thúc đẩy ngành du lịch tỉnh nhà tăng trưởng bền vững hơn trong tương lai.